Giới thiệu về Nhật Bản và chính sách pháp luật Trí tuệ Nhân tạo (AI) tại Nhật Bản

Giới thiệu về Nhật Bản

Nhật Bản là một quốc đảo tại khu vực Châu Á Đông, nằm giữa lòng Thái Bình Dương. Hệ thống chính trị của đất nước này là chính thể lập hiến với chế độ quân chủ hoàng gia; vị trí cao nhất của nhà nước thuộc về hoàng đế, và thủ tướng là người đứng đầu của chính phủ.

Nền kinh tế của Nhật Bản là một nền kinh tế thị trường xã hội phát triển mạnh mẽ, thường được ví như một mô hình tiên tiến tại khu vực Á Đông. Nhật Bản là thành viên của nhiều tổ chức quốc tế, bao gồm APEC, WTO, CPTPP, RCEP, OECD, G-20, G7 và nhiều tổ chức khác.

Về lĩnh vực Trí tuệ nhân tạo, Nhật Bản cũng là một trong các quốc gia ứng dụng nhiều sản phẩm trí tuệ nhân tạo, trong đó không thể không kể đến sự ứng dụng phổ biến của các Robot tự động hóa tại quốc gia này. Việc ứng dụng Robot đa dạng trong nhiều lĩnh vực từ nông nghiệp, bán lẻ, chăm sóc khách hàng cho đến hành chính văn phòng.

Mới đây nhất, công ty OpenAI (là công ty tạo nên cơn sốt ChatGPT) quyết định lựa chọn xứ hoa anh đào trở thành chi nhánh đầu tiên của công ty trong khu vực châu Á. Đây sẽ hứa hẹn trở thành một trung tâm mới, mang tính cầu nối cho sự phát triển công nghệ Trí tuệ nhân tạo lan rộng hơn nữa tại quốc gia này nói riêng cũng như thị trường châu Á nói chung.

Chính sách Trí tuệ nhân tạo tại Nhật Bản

Vào năm 2022, Nhật Bản đã công bố Chiến lược Trí tuệ Nhân tạo Quốc gia. Nhật Bản thúc đẩy ý tưởng về "quản trị linh hoạt", trong đó chính phủ cung cấp hướng dẫncó tính khuyến khích và tôn trọng sự tự quyết của các tổ chức tư nhân trong việc tự quản lý và quản trị Trí tuệ nhân tạo.

Các bản sách trắng sau đã được phát hành để hướng dẫn chính sách bao gồm:

Quản trị Trí tuệ Nhân tạo tại Nhật Bản phiên bản 1.1.
Hướng dẫn Quản trị để Triển khai các Nguyên tắc Trí tuệ Nhân tạo.

Vào năm 2023, Hội đồng Chiến lược Trí tuệ Nhân tạo đã công bố Dự thảo Hướng dẫn Vận hành Trí tuệ Nhân tạo, làm rõ cách các nhà điều hành nên phát triển, cung cấp và sử dụng Trí tuệ Nhân tạo.

3. Các động thái chính sách phát triển Trí tuệ nhân tạo

Nguyên tắc Xã hội về Trí tuệ Nhân tạo lấy con người làm trung tâm (2019)

Các Nguyên tắc Xã hội về Trí tuệ Nhân tạo lấy con người làm trung tâm do Hội đồng Nguyên tắc Xã hội về Trí tuệ Nhân tạo lấy con người làm trung tâm xây dựng, vạch ra vị trí của Trí tuệ Nhân tạo (AI) trong "Xã hội 5.0" của Nhật Bản và nhấn mạnh việc AI cần ưu tiên lấy con người làm trọng tâm.

Bảy nguyên tắc cốt lõi nhấn mạnh sự kết hợp cân bằng giữa các biện pháp bảo vệ và các hướng dẫn sử dụng AI chủ động, bao gồm:
- Lấy con người làm trung tâm
- Giáo dục/ Nâng cao nhận thức
- Bảo vệ quyền riêng tư
- Đảm bảo an ninh
- Cạnh tranh công bằng
- Công bằng/ Giải trình/ Minh bạch
- Thúc đẩy đổi mới
Cách tiếp cận quản lý hai mặt: Chính sách AI của Nhật Bản được chia thành hai nhánh: "Quy định về AI" (quản lý rủi ro) và "Quy định cho AI" (khuyến khích triển khai). Cách tiếp cận kép này cân bằng giữa việc quản lý rủi ro và khuyến khích đổi mới.
Quản trị linh hoạt: Điểm thú vị là Nhật Bản tránh các luật về AI cứng nhắc và mang tính quy định, thay vào đó, họ ưa chuộng "quản trị linh hoạt". Đây là chiến lược cập nhật các hướng dẫn không ràng buộc dựa trên đối thoại giữa nhiều bên liên quan, phản ánh bản chất năng động của AI.
Quy định và trách nhiệm theo từng lĩnh vực: Mặc dù Nhật Bản không hạn chế AI trên diện rộng, các luật theo từng lĩnh vực yêu cầu các doanh nghiệp phải quản lý rủi ro một cách có trách nhiệm. Ngoài ra, thiệt hại liên quan đến AI có thể dẫn đến trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc vận hành AI một cách cẩn trọng.

Hướng dẫn Quản trị để Thực thi các Nguyên tắc về Trí tuệ Nhân tạo (2022)

Mục tiêu:

Các mục tiêu hành động do công ty AI triển khai, nhằm hỗ trợ việc thực thi các nguyên tắc về AI cần thiết để tạo điều kiện triển khai AI.
Các ví dụ minh họa giả định về việc thực hiện tương ứng với từng mục tiêu hành động.
Các ví dụ thực tế để phân tích khoảng cách giữa các mục tiêu quản trị AI và tình trạng hiện tại.

Hiểu các tác động tích cực và tiêu cực mà hệ thống AI có thể gây ra
Hiểu mức độ chấp nhận của xã hội đối với việc phát triển và vận hành hệ thống AI
Hiếu năng lực AI của công ty

Phân tích Điều kiện và Rủi ro

Đặt Mục tiêu
Xem xét các Mục tiêu quản trị AI
Xác định Mục tiêu Quản trị AI
Thiết kế hệ thống (xây dựng hệ thống quản lý AI)
Kết hợp phân tích khoảng cách giữa các mục tiêu quản trị AI và tình trạng hiện tại vào hệ thống quản lý như một quy trình thiết yếu để giải quyết khoảng cách đó.
Nâng cao kiến thức cho nhân sự chịu trách nhiệm về hệ thống quản lý AI
Củng cố việc quản trị AI thông qua hợp tác giữa các công ty/phòng ban, chẳng hạn như chia sẻ thông tin đúng cách.
Giảm thiểu gánh nặng liên quan đến sự cố cho người dùng bằng cách ngăn chặn sự cố và thông qua phản ứng nhanh.
Thực thi
Đảm bảo khả năng sẵn sàng giải thích về tình trạng triển khai của hệ thống quản trị AI.
Đảm bảo khả năng sẵn sàng giải thích về tình trạng hoạt động của từng hệ thống AI riêng lẻ.
Xem xét xếp hạng việc triển khai quản trị AI như một thông tin phi tài chính, chủ động công bố thông tin này.
Đánh giá
Kiểm tra xem hệ thống quản trị AI hoạt động có phù hợp không.
Xem xét việc tìm kiếm phản hồi từ các bên liên quan bên ngoài.
Phân tích lại điều kiện và rủi ro.
Thực hiện lại các Mục tiêu Hành động 1-1 đến 1-3 một cách kịp thời.

3. Tác động của chính sách AI đến các doanh nghiệp Việt Nam khi cung cấp sản phẩm và dịch vụ cho thị trường Nhật Bản

Các nhà phát triển và triển khai cần tuân thủ các luật và quy định quốc gia hiện hành, bao gồm các luật và hiến pháp theo từng lĩnh vực, khi thiết kế, phát triển và triển khai các công nghệ AI. Do đó, nếu các doanh nghiệp Việt Nam muốn phát triển hoặc triển khai các sản phẩm hoặc dịch vụ của mình tại Nhật Bản, họ cũng cần cân nhắc đến các hướng dẫn và luật pháp của Nhật Bản.

Hợp tác quốc tế: Vai trò lãnh đạo của Nhật Bản trong quản trị AI đóng vai trò then chốt cho các cuộc thảo luận quốc tế. Cam kết chia sẻ các thông lệ hay nhất và phát triển các tiêu chuẩn chung của họ thể hiện tinh thần hợp tác toàn cầu.

Hướng dẫn cho các pháp nhân tư nhân: Nhật Bản cung cấp các hướng dẫn toàn diện cho các công ty tư nhân, khuyến khích quản trị AI có trách nhiệm. Điều này bao gồm Hướng dẫn Quản trị của METI và sách hướng dẫn sử dụng dữ liệu, nhấn mạnh giá trị của tự điều chỉnh trong lĩnh vực AI.

4. Tại sao các doanh nghiệp cần thiết lập Khung Quản trị AI và tuân thủ các Nguyên tắc Xã hội về Trí tuệ Nhân tạo lấy con người làm trung tâm? Humane AI Asia có thể hỗ trợ doanh nghiệp như thế nào?

Chúng tôi tập trung vào sáu lĩnh vực chính có liên quan nổi bật trong quy trình quản trị Trí tuệ nhân tạo, bao gồm: tác động của AI đối với cạnh tranh; quyền riêng tư; các vấn đề về quyền sở hữu trí tuệ; sử dụng trong quân đội và an ninh quốc gia; các cân nhắc về đạo đức và thiên vị; và ổn định tài chính.

Khung Quản trị AI không đầy đủ khiến các tổ chức có nguy cơ thiệt hại về pháp lý, tài chính và danh tiếng do kết quả AI thiên vị. Quản trị AI hiệu quả là điều cần thiết không chỉ để tuân thủ quy định mà còn để duy trì niềm tin từ khách hàng và các bên liên quan.

Dịch vụ của Humane AI Asia:

Giúp khách hàng đánh giá tác động tiềm ẩn của AI đối với doanh nghiệp và khách hàng của họ.
Phát triển Chiến lược AI Trách nhiệm phù hợp với các mục tiêu kinh doanh của khách hàng.
Tư vấn về các yêu cầu quy định liên quan đến AI ở Nhật Bản.
Phát triển các hệ thống AI an toàn, bảo mật, minh bạch và có trách nhiệm.
Triển khai các giải pháp AI giúp khách hàng tuân thủ các yêu cầu quy định.
Cung cấp các công cụ và tài nguyên để giúp khách hàng quản lý rủi ro AI.
Cung cấp đào tạo về Đạo đức AI, AI Trách nhiệm cho nhân viên
Nâng cao nhận thức về các vấn đề đạo đức liên quan đến AI.
Thúc đẩy văn hóa AI Trách nhiệm trong các doanh nghiệp.

Nguồn tài liệu tham khảo:

Hãy để lại thông tin trong mục đăng ký và chúng tôi sẽ liên hệ đến bạn!

Fanpage: Humane-AI Asia

LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/humane-ai-asia/

Website: https://www.humane-ai.asia/

Email: info@humane-ai.asia